Grze w karty zawsze towarzyszą duże emocje. Wybuch radości po zwycięskim rozdaniu w blackjacku, sięgające zenitu napięcie podczas gry w pokera – niezależnie, o jaką grę chodzi, to właśnie emocje związane z kartami najbardziej pociągają graczy. Począwszy od dalekiego orientu, a skończywszy na stołach współczesnych kasyn, zwykła talia kart ma bogatą historię.

Made in China

W Chinach pierwsze karty do gry wykonywano z kości słoniowej. Były alternatywą dla domina, szachów i gier z kostką.

Nie tylko herbata, papier i proch strzelniczy, ale również karty zostały wynalezione w Chinach. Pierwsze karty do gry powstały w Chinach w okresie dynastii Tang (lata 618-907). Gra płytkami wykonanymi z kości bądź kości słoniowej stanowiła wówczas alternatywę dla gry w domino, szachy, Mahjonga i gier z kostką. Wraz z wynalezieniem papieru w XII wieku, Chińczycy mogli już tasować i rozdawać wykonane z grubego papieru karty, na których widniały symbole bambusów, pałek, monet i liczb.

Gry hazardowe mają w Chinach długą tradycję. Dowiedz się więcej o azjatyckich grach hazardowych.

Cztery kolory Bliskiego Wschodu

Cztery kolory w kartach pojawiły się po raz pierwszy na Bliskim Wschodzie jako monety, puchary, miecze i patyki.

Popularność kart szybko przeniosła się z Chin dalej w kierunku zachodnim, na Bliski Wschód. W świecie arabskim pojawił się nowy trend w grach karcianych, polegający na dodaniu czterech kolorów, numeracji i figur, które występują także w dzisiejszej talii kart. Początkowo odpowiednikami kolorów w kartach były monety, puchary, miecze i maczugi. Z czasem symbole ewoluowały, monety przekształciły się w czworokąty (karo), puchary w serca (kier), miecze zostały zastąpione grotami (pik) a patyk zmienił się w symbol koniczyny (trefl). Egipska talia kart w czasach Mameluków zawierała 52 karty w czterech kolorach, z dziesięcioma numerami i trzema figurami. Figurami w kartach byli: malik, czyli król; nā’ib malik oznaczający wicekróla oraz trzeci zastępca władcy, thānī nā’ib.

Karty po francusku

Wzory kart, którymi gramy do dziś, zostały stworzone we Francji i przedstawiają postaci historyczne i mitologiczne.

Kiedy w XIV wieku karty trafiły do Europy, całkowicie zmieniło się ich oblicze. Na wygląd kart wpłynęły różnice kulturowe. Zaczęły się na nich pojawiać takie symbole jak kwiaty, niedźwiedzie, króliki, sokoły, psy gończe czy dziki. W Niemczech kolory w kartach zaczęto oznaczać jako żołędzie (trefle), dzwonki (kara), serca (kiery) i wino (piki). Hiszpańskie i włoskie karty zachowały bliskowschodnie elementy z różnymi wariacjami złotych monet, mieczy, pucharów i patyków. Na kartach w Europie Wschodniej dominowały motywy zwierząt, instrumentów muzycznych, mieczy, włóczni i halabard. Jednak to francuskie wzory kart stały się obowiązującym standardem, który przetrwał do dziś. Francuski model kart łączy cztery kolory – pik, karo, trefl i kier z figurami, z których każda przedstawia postać historyczną lub mitologiczną.

Król

  • Król Pik – Król Dawid
  • Król Karo – Juliusz Cezar
  • Król Trefl – Aleksander Wielki
  • Król Kier – Karol Wielki. To jedyny król w talii kart przedstawiony bez wąsów. Trzymany przez króla miecz sprawia wrażenie, jak gdyby przeszywał jego głowę, dlatego postać ta bywa także nazywana "Król Samobójca". 

Czy wiesz, że…

Karol Wielki (ok. 742-814), którego przedstawia figura Króla Kier, był średniowiecznym władcą Świętego Cesarstwa Rzymskiego, pierwszego europejskiego imperium. Uważa się, że to od oryginalnej, frankońskiej formy jego imienia (Karl) pochodzi słowo „król” w wielu językach słowiańskich, w tym w języku polskim, czeskim (král), litewskim (karalius) czy rosyjskim (король).

Dama

  • Dama Pik – Pallas Atena
  • Dama Karo – biblijna Rachela, żona patriarchy Jakuba
  • Dama Trefl – Argeja, królewna z Argos w mitologii greckiej
  • Dama Kier – biblijna Judyta, bohaterka Księgi Judyty

Walet

  • Walet Pik – Hrabia Ogier Duńczyk, legendarny rycerz i bohater narodowy Danii
  • Walet Karo – książę trojański Hektor
  • Walet Trefl – Lancelot, rycerz Okrągłego Stołu 
  • Walet Karo – La Hire, towarzysz broni Joanny D’Arc, francuski dowódca w wojnie stuletniej

Magia kart

W czasach, kiedy Kościół zabraniał hazardu, wielu Europejczyków dla niepoznaki zaczęło używać dodatkowych kart do gry, co dało początek kartom tarota i wróżeniu z kart.

Tarot kojarzy się większości z nas z wróżbami i przepowiadaniem przyszłości. Karty tarota były jednak początkowo zwykłymi kartami do gry. Kiedy Kościół potępiał gry hazardowe i zabraniał ich, gracze zaczęli dodawać nowe karty do standardowych talii, by ukryć hazardowy charakter gry. Symbolika tarota przypomina karty używane na Bliskim Wschodzie – miecze, puchary, pałki, monety (lub krążki albo amulety). W tarocie znajdziemy także figury takie, jak cesarz i cesarzowa, karty są numerowane do 10 a w talii występuje As.

Talia tarota, złożona z 78 kart, była początkowo używana do gry zwanej Triumf. Tarot pochodzi z Północnych Włoch, gdzie w latach 1430-1450 pojawiły się karty nazywane po włosku tarocchi. Okultyści widzieli w symbolice kart znaki pozwalające przewidzieć przyszłość, dlatego były używane do wróżb. Wróżenie z kart może mieć także związek z ich egipskim pochodzeniem, gdyż już wtedy widziano w nich źródło wiedzy tajemnej.

As, pierwszy w talii

As pik zwykle wyróżnia się wyglądem spośród innych kart. Nie bez powodu. Popularność kart sprawiła, że europejscy władcy postanowili opodatkować każdą talię. Początkowo, stempel był przybijany na opakowaniu. Później stemplowano także jedną kartę z talii, by również po zdjęciu opakowania było wiadomo, że opłata została uiszczona. W XVIII wieku najczęściej stemplowany był właśnie As pik, który otwierał talię. Do dziś As pik pozostaje pierwszą kartą w talii i często nosi na sobie informację o producencie lub jego logo.

Walet, czyli Jopek

Nazwa "walet" pochodzi od francuskiego valet, czyli giermek.

W Polsce figury karciane noszą nazwy pochodzenia francuskiego, co jest najbardziej widoczne w przypadku najniższej z nich, czyli Waleta. Słowo „walet” pochodzi od francuskiego valet, czyli giermek. Czasami karta może też przedstawiać halabardnika. W zależności od wersji językowej, karta może być oznaczona literą W, literą V lub – w wersji angielskiej – literą J od Jack. Stąd też potocznie walet nazywany jest także Jopek.

Joker

Joker jest najwyższą kartą w wielu grach.

Jakie znaczenie ma w kartach figura błazna i skąd się tam wzięła? W większości gier Jocker jest najwyższą kartą, która przebija wszystkie inne. Joker pochodzi od Juker, niemieckiej nazwy gry karcianej Euchre. Gra nigdy nie była popularna w Polsce, z czasem straciła też na popularności w innych częściach świata, ale do dzisiaj talie kart zawierają po dwa Jokery, zwykle jeden z nich jest kolorowy, a drugi czarnobiały.

Kraty do gry przebyły długą podróż w czasie od starożytnych inskrypcji w kości słoniowej po współczesne, standardowe talie kart. Każdy ich najdrobniejszy detal ma swoją historię. Tak czy inaczej, nie liczy się to, jakie karty trafisz, ale jak je rozegrasz.

Lubisz grać w karty? Zajrzyj do naszego Przewodnika Kasynowego, w którym znajdziesz zasady i strategie najpopularniejszych gier karcianych takich, jak bakarat czy blackjack.